کلیات:
فولیکول‌های موهای جنین انسان، در هفته بیست و دوم شکل می‌گیرند. در این زمان بدن جنین دارای پنج میلیون فولیکول مو است. تعداد فولیکول‌های مو در طول عمر افزایش نمی‌یابند لذا بدن در این زمان دارای بیشترین فولیکول مو است. موها از ماه سوم یا چهارم پس از تولد شروع به رشد می‌کنند و بر حسب جنس، نژاد و غیره شکل‌های متفاوتی را به خود می‌گیرند.
ساختمان مو دارای دو ساختار جداگانه شامل فولیکول مو و ساقه مو است که بخشی از آن را در بیرون از پوست مشاهده می‌کنیم. فولیکول مو شامل تنه مو، محل اتصال عضله راست کننده مو، دهانه غده Sebaceous Bulb, و Bulge می‌باشد. رنگدانه ملانین در bulb و احتمالاً در bulge تولید و در بخش بالایی bulb و تنه مو تجمع می‌یابد. رنگ پوست و موی انسان به میزان ملانین آن بستگی دارد.
چرخه رشد مو:
هر مو در بدن انسان مستقل از موهای مجاور خود یک چرخه رشد را می‌پیماید که شامل مراحل Anagen (رشد فعال)، Catagen (برگشت) و Telogen (استراحت) می‌باشد. طول هر مرحله از چرخه، همچنین طول کل چرخه، نسبت به محل مو در بدن و سن و جنس فرد متفاوت است. به طور مثال در پوست سر مرحله Anagen ممکن است تا سه سال به طول انجامد، مرحله Catagen معمولاً چند هفته و مرحله Telogen حدود 100 روز است.
در جدول زیر طول مدت مراحل مختلف چرخه رشد مو بر اساس نواحی مختلف بدن آورده شده است:
| Duration of the hair | Telogen phase
% |
Duration of the anagen phase | Duration of the catagen phase | Duration of the telogen phase | Duration of the hair cycle | |
| Chin | 20 | 80 | 9 weeks | 2-3 weeks | 50 weeks | 15 months |
| Upper lip | 60 | 40 | 12 weeks | 2-3 weeks | 6 weeks | 5 months |
| Forearm | 40 | 60 | 13 weeks | 2-3 weeks | 16 weeks | 9 months |
| Legs | 25 | 75 | 15 weeks | 3-6 weeks | 45 weeks | 16 months |
| Pubis | 30 | 70 | 22 weeks | 2-3 weeks | 47 weeks | 18 months |
مفاد جدول فوق در تعیین فواصل درمان‌های Hair reduction و سازگار نمودن آنها با بهترین شرایط اثر، بسیار اهمیت دارد و باید مورد توجه ارائه دهندگان این خدمات قرار گیرد.
شایان ذکر است به دلیل ارتباط فولیکول مو با Dermal Papila، مرحله Anagen، بهترین زمان انتقال انرژی حرارتی ناشی از لیزرها، بوسیله مو به سلول‌های بنیادی (Stem Cell) موجود در فولیکول مو است. به همین دلیل مؤثرترین زمان برای درمان‌های Hair Reduction محسوب می‌شود.
تفاوت انواع مو:
موهای بدن ازکراتین، که در فولیکول مو تولید می‌شود، ساخته می شوند. کراتین یک پروتئین سخت است که به وفور در ناخن‌ها وجود دارد. موها، بر حسب تجمع میزان کراتین و ملانین در آنها، به طور معمول دو تایپ متفاوت به خود می‌گیرند:
- Vellus Hairs (موهای نازک، کم رنگ، نرم و کوتاه)
- Terminal Hairs (موهای ضخیم، پر از رنگدانه، سفت و بلند)
موهای Vellus معمولاً در کل نواحی بدن و در هر دو جنس پراکنده‌اند و در حفظ حرارت بدن موثرند. موهای Terminal معمولاً در نواحی سر، زیر بغل و تناسلی در هر دو جنس و در مردان در نواحی صورت، سینه، ران و پشت نیز رشد می‌کنند. برخی تحریکات آندروژنی (هورمون‌های جنسی مردانه) می‌تواند باعث تغییر موهای Vellus به Terminal در زنان گردد و نیز تغییر موهای Terminal به Vellus در ناحیه سر گردد.
موهای ناخواسته (زائد):
به طور کلی موی زائد در انسان به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود ولی اغلب به دو دسته اصلی تقسیم می‌گردد:
الف) هیرسوتیسم (Hirssutism): عبارت است از افزایش رشد مو در زنان در نواحی حساس به آندروژن مانند چانه، سینه و صورت، مطالعات نشان می‌دهد که هیرسوتیسم در بین زنان جوان بین 9 تا 15 در صد شیوع دارد. در مورد این گروه در مرحله اول باید اقدام به معاینات، آزمایشات و بررسی‌های کلینیکی لازم به منظور تشخیص بیماری‌های احتمالی مانند تخمدان پلی کیستیک نمود و سپس ضمن درمان موهای مورد نظر، در صورت لزوم نسبت به درمان بیماری زمینه ای نیز اقدام نمود.
طبقه بندی Ferriman – Gall way برای ارزیابی هیرسوتیسم: در این طبقه بندی 9 بخش از بدن شامل بالای لب، چانه، سینه، شکم، بازو، ساعد، و ساق مورد ارزیابی قرار گرفته و شدت موی موجود از شماره صفر (بدون رشد موی ترمینال) تا شماره 4 (رشد وسیع موهای ترمینال) شماره گذاری می‌شود که مجموع امتیازات می‌تواند بین صفر تا 36 متغیر باشد. بر اساس این طبقه بندی امتیاز بیش از 6 هیرسوتیسم تلقی می‌شود.
ب) پر موئی (Hypertrichosis): عبارتست از افزایش رشد مو در هر جای بدن در هر دو جنس اعم از مذکر و مؤنث. پر مویی می‌تواند ارثی، اکتسابی، مادرزادی یا ثانویه به مصرف داروها باشد.
در مورد موهای ناخواسته موارد زیر نیز قابل ذکراند:
- در بسیاری از موارد موهای زائد علل نژادی و خانوادگی دارند.
- تغییرات هورمونی مربوط به دوره های مختلف زندگی می‌تواند عامل تجربه رشد موهای زائد برای برخی افراد باشد. مانند؛ زمان بلوغ، حاملگی و زایمان، یائسگی و غیره.
- با بالا رفتن سن در زنان، آندروژن بیشتری در بدن آنها ترشح می‌شود؛ لذا می‌تواند موجب طهور موهای Terminal در چانه، لب بالایی و گردن آنها گردد.
- باید توجه داشت که هیرسوتیسم جزو عوارض جانبی برخی از داروهاست.
- چربی آندروژن را در داخل خود ذخیره می‌کند لذا چاقی می‌تواند یکی از عوامل رشد موهای زائد باشد.
روش‌های متداول در انجام Hair Reduction:
نکته: با نظر به این واقعیت که هیچکدام از روش‌های متداول Hair Reduction منجر به حذف کامل و دائم موهای زائد نمی‌شوند لذا امروزه در اغلب مقالات و مراجع به جای اصطلاح Hair Removal، اصطلاح Hair Reduction را بکار می‌برند.
روش‌های متداول Hair Reduction را در دو گروه موقت و دائم دسته بندی می‌کنند»
روش‌های موقت:
- Shaving
- Depilation
- Epilating
- Waxing
روش‌های دائم:
- داروهای بازدارنده رشد مو:
شامل داروهایی هستند که اثرات شناخته شده در کاهش رشد مو دارند.
Eflornithine یا(DFMO) X-Difluromethylornithine دارویی است که در ابتدا برای درمان کانسر ساخته شد. ولی بعداً مشخص شد اثرات زیادی در درمان بیماری خواب دارد. تحقیقات اخیر نیز نشان داده است که این دارو در ترکیب با یک ضد التهاب ریسک بروز مجدد پولیپ های کلورکتال را به شدت کاهش می‌دهد. در مصارف موضعی نیز مشخص شد که Eflornithine به عنوان یک عامل باز دارنده موثر در رشد موهاست. بدنبال این مطالعات اشکال مختلف دارویی آن از جمله کرم Eflornithine به بازار ارائه شد.
مکانیسم عمل آن بدین ترتیب است:
سلول‌های فولیکول مو برای رشد سریع و بالغ شدن و حرکت به داخل ساقه مو، نیاز به حضور پروتئین پلی آمین دارند تولید پلی آمین‌ها وابسته به فعالیت آنزیم (ODC) Ornithine DeCarboxylase است اعتقاد بر این است که Eflornithine موجـب بلـوکه شدن آنزیم ODC
می‌گردد و بدین ترتیب رشد مجدد سلول‌های فولیکول مو را به تأخیر می‌اندازد.
داروی Episiva نیز یک داروی ساخته شده از ترکیبات گیاهی بیوآنـزیم است که تأثیرات آن
در کاهش موهای زائد مشخص شده است. این دارو در اشکال کرم، لوسیون و اسپری ارائه
می‌شود و از طریق بلوکه کردن تغذیه فولیکل مو از Dermal papilla عمل می‌کند. بدین ترتیب که از ورود مواد مصرفی و پروتئین‌های مورد نیاز فولیکول مو به Papilla ها جلوگیری کرده و باعث ضعیف شدن پیازچه مو و نازک‌تر شدن و کاهش تعداد موها می‌گردد. نتایج مطالعات کلینیکی اثر بخشی این دارو را نیز به اثبات رسانیده‌اند.
- الکترولیز (Electrical needle epilators):
الکترولیزر روشی موثر برای حذف دائمی موهای زائد است در این روش سوزن فلزی ظریفی را از سطح پوست و کنار ساقه مو به داخل فولیکل مو وارد کرده و سپس با عبور دادن جریان الکتریکی از سوزن موجب تخریب ریشه مو می‌شوند و سپس ساقه مو را با یک موچین به بیرون می‌کشند. پروسه فوق باید برای هر ساقه مو به طور جداگانه اجرا گردد. این روش دارای تأییدیه FDA می‌باشد؛ و معمولاً به دو روش انجام می‌شود:
الف) Galvanic: گالوانیک، روش شیمیایی تخریب ریشه مو است بدین ترتیب که جریان الکتریکی با عبور از سوزن قرار داده شده در فولیکول مو، موجب تولید ماده شیمیایی هیدروکسید سدیم و تخریب ریشه مو می‌گردد. این روش قدیمی و دردناک است و جریان الکتریکی باید برای هر ساقه مو به مدت یک دقیقه برقرار گردد.
ب) Thermolytic: ترمولیتیک یا RF، روش حرارتی تخریب ریشه مو است بدین ترتیب که با عبور جریان رادیوفرکانسی از سوزن قرار داده شدن در فولیکول، موجب افزایش حرارت در ریشه مو و تخریب آن می‌شوند. این روش جدید بوده و جریان الکتریکی صرفاً به مدت یک ثانیه برقرار می‌شود. درد آن کمتر و سرعت عمل آن بالاست.
عیب اصلی روش الکترولیز سرعت پایین آن نسبت به روش‌های دیگر است زیرا کاربر باید به دقت به ازاء هر کدام از موهای موضع درمان، پروسه ورود سوزن، برقرار کردن الکتریکی و در آوردن ساقه مو را اجرا کند و در نواحی پر مو خسته کننده است و در هر جلسه فقط 65 تا 100 فولیکول مو را می‌توان درمان نمود.
عوارض احتمالی الکترولیز عبارتند از:
- قرمزی و تورم خفیف در اطراف فولیکول مو.
- زخم و بعضاً اسکار در صورت نابجا قرار دادن سوزن یا اعمال جریان نامتناسب.
- عفونت در صورت استفاده از سوزن غیر استریل یا عدم رعایت شرایط استریل.
نکته: اثرات روش الکترولیز تابع نوع و رنگ پوست و مو نیست.
- Light base hair reduction:
مکانیسم عمل:
نور فولیکول‌های مو را به سه طریق می‌تواند تخریب کند:
| A) Photo thermal | B) Photomechanical | C) Photochemical |
(A اثر Photo thermal: رنگدانه ملانین در اپیدرم (حتی در پوست تیره) بسیار کم است و در مقابل به میزان زیاد در مو تجمع یافته است. ملانین طول موج‌های 600 الی 1100 نانومتر (نور قـرمز و مادون قـرمز نزدیک) را به خوبی جـذب می‌کند. این محـدوده را دامنه اپتیکی ملانین
می‌نامند. طول موج‌های کمتر از 600 نانومتر بوسیله هموگلوبین و پروتئین و بالاتر از 1100 نانومتر بوسیله آب بافت‌ها جذب می‌شوند. بدین ترتیب پوست در مقابل محدود 600 الی 1100 نانومتر شفاف (Transparent) است و در این محدوده، ملانین به عنوان تنها کروموفور هدف جذب کننده نور است.
با توجه به مفاد فوق، در صورت تابش طـول موج‌های 600 الی 1100 نانومتر به پوست، ملانین مـوجود در ساقه مو با جـذب بخش اعـظم انـرژی، گرم شده و با انتقال گرما به سلول‌های (stem cell) مـوجود در فـولیکول مو، مـوجب تخریب آن خواهد شد. لیزرهای Alexandrite، Nd:yag و نیز IPL ها و برخی منابع نوری دیگر در محدوده 600 الی 1100 نانومتر بوده و بنابراین می‌توانند در این حیطه کاربرد داشته باشند.
برای به حداقل رساندن آسیب اپیدرم باید به دو موضوع توجه نمود:
- تنظیم عرض پالس با توجه به زمان استراحت حرارتی بافت (TRT):
(Thermal Relaxation Time) یا TRT زمانی است که لازم است تا 50 درصد انرژی حرارتی از بافت هدف به اطراف هدایت شود. زمان عرض پالس لیزر Hair reduction باید از زمان استراحت حرارتی اپیدرم طولانی‌تر و از زمان استراحت حرارتی فولیکول مو کمتر باشد تا انرژی حرارتی در فولیکول مو محبوس و با کمترین آسیب در اپیدرم، موجب حداکثر تخریب در فولیکول مو گردد.
TRT ایپدرم حدود 3 الی 10 میلی ثانیه و فولیکول مو حدود 10 الی 50 میلی ثانیه تخمین زده شده است بنابراین عرض پالس لیزرها و IPL های یاد شده باید با توجه به محدوده های فوق تنظیم گردند
- استفاده از Cooling:
استفاده از cooling با کاستن دمای اپیدرم، احتمال آسیب حرارتی آن را به شدن کاهش می‌دهد.
(B اثر Photomechanical:
پالس‌های نـور با عـرض خیلی کوتاه در حـد نانـوثانیه (مانند لیزر (Q-switched Nd:yag)
می‌توانند با اعمال شوک آکوستیکی به ملانوسیت ها موجب شکستن آنها (به صورت مکانیکی) گردند. این پالس‌ها، هر چند ممکن است موجب افزایش سریع حرارت در ملانین نیز شوند، لیکن مکانیسم اصلی عمل آنها در اینجا فتومکانیکی است.
شکستن ملانوسیت ها موجب آسیب به فولیکول مو می‌شود ولی آن را به طور کامل تخریب نمی‌کند. بنابراین کاهش موهای زائد با این مکانیسم، خیلی طولانی مدت نخواهد بود. با وجود این، این روش می تواند جایگزین مناسبی برای درمان، در موارد محدودیت استفاده از مکانیسم Photo thermal مانند پوست‌های تیره، باشد.
اثرات لیزر (Q-switched Nd:yag) در کاهش موهای زاد با مکانیسم فوق، در مطالعات مختلفی نشان داده شده است لیکن موفقیت کامل آن در از بین بردن دائمی موهای زائد هنوز ثبت نشده است.
(C اثر Photochemical:
در این روش یک ماده حساس به نور (مانند ALA) از طریق وریدی یا جلدی وارد بدن شده و در بافت هدف تجمع می‌یابد.
با تاباندن نور به بافت هدف، ماده حساس به نور فعال گشته و موجب تولید رادیکال‌های آزاد اکسیژن و به دنبال آن مواد سیتوتوکسیک در سلول‌های بافت هدف شده و در نهایت موجب تخریب سلول‌های بافت هدف می‌گردد.
مطالعات کلینیکی اخیر، اثرات این روش در انجام Hair reduction را به ثبت رسانده‌اند. مکانیسم عمل در این روش بدین ترتیب است که ماده حساس به نور (مانند ALA) پس از جذب در موضع، تحت تابش نور (630 نانومتر)، فعال گشته و با تولید رادیکال‌های آزاد اکسیژن موجب تخریب فولیکول‌های مو می‌گردد. این روش می‌تواند در برداشت موهای زائد بی رنگ بسیار موثر باشد.
منابع نور در light based hair reduction:
الف) لیزرها:
در حال حاضر لیزرهایی که، در محدوده قرمز و مادون قرمز نزدیک (600 الی 1100 نانومتر)، تابش می‌نمایند و برای انجام Hair reduction بکار برده می‌شوند عبارتند از:
| v Ruby Laser (694 nm). | v Alexandrite Laser (755 nm). |
| v Diode Laser (810 nm). | v Nd:yag laser (1064 nm). |
Ruby Laser:
Ruby Laser یا لیزر یاقوت قدیمی‌ترین لیزر جامد ساخت بشر (در سال 1960) می‌باشد. در این لیزر برای تولید پرتو از کریستال یاقوت استفاده می‌شود. برای ساخت کریستال یاقـوت، بلوری از اکسید آلـومینیم مذاب حاوی مقـدار کمی ناخالصی اکسید کروم را به صورت میله ای رشد
می‌دهند تا یاقوت مصنوعی میخکی رنگی حاصل شود. در این بلور، یون‌های کروم به عنوان مراکز فعال برای تولید پرتو لیزر در درون ماده میزبان (بلور اکسید آلومینیم)، نقش ایفا می‌کنند. نور حاصل از لیزر یاقـوت به رنگ قـرمز سیر، به صورت پالسی و دارای طول موج 694 نانومتر می‌باشد. با توجه به جذب بالای طول موج‌های 694 نانومتر توسط ملانین، در برخی منابع، لیزر روبی به عنوان لیزر Hair reduction در موهای تیره معرفی شده است.
Alexandrite Laser:
الکساندرایت ماده ای طبیعی و کمیاب است که در سال 1830 توسط سزار الکساندر در کوهای اورال کشف شد. لیزر الکساندرایت از برانگیختن کریستال الکساندرایت در کاواک لیزر (محفظه تشدید) حاصل می‌شود. طول موج آن 755 نانومتر و رنگ آن قرمز است و به طور فزاینده ای بوسیله ملانین جذب می‌شود نتایج بسیاری از مطالعات کلینیکی حاکی از اثرات منحصر به فرد و بهترین لیزر نسبت به لیزرهای دیگر در انجام Hair Reduction در افراد با پوست روشن است.
Diode Laser:
دیودها یا مواد نیمه هادی از نظر هدایت الکتریکی در حد واسط بین مواد هادی و عایق الکتریسیته قرار دارند. نور لیزر دیود، حاصل برانگیختن کریستال‌های نیمه هادی، به عنوان ماده فعال، است. مهم‌ترین و معروف‌ترین مواد مورد استفاده در ساخت کریستال‌های نیمه هادی شامل گالیم (Ga) آرسنیک (As) و ایندیم (In) هستند که به صورت کریستال حاوی عناصر ناخالصی نظیر روی، تلوریم، سلنیم و کادمیم رشد داده می‌شوند. با توجه به تنوع کریستال‌های نیمه هادی، لیزرهای دیود با طول موج‌های مختلف و در انواع و توان‌های گوناگون ساخته و ارائه می‌شوند. لیکن لیزرهای دیود ساخته شده برای انجام Hair Reduction به طور معمول دارای محدوده طول موجی 800 نانومتر هستند. به نظر می‌رسد در صورت تنظیم عرض پالس مناسب و همراه کردن طول موج‌های بلند لیزر دیود با Cooling، این لیزر برای درمان پوست‌های تیره مناسب خواهد بود. لیزرهای دیود در هر دو حالت پیوسته و پالسی تابش می‌کنند.
Long-Pulsed Nd:yag laser:
این لیزر از برانگیختن کریستال Neodymium- doped- yttrium- Aluminum garnet در محفظه تشدید (کاواک) حاصل می‌شود. نور خـروجی آن در محدوده مادون قرمز و طول موج آن 1064 نانـومتر است. لیزر Nd:yag در مد Long pulse برای انجام hair reduction بکار
می‌رود. این لیزر به دلیل بلندی طول موج، دارای قدرت نفوذ بیشتری است. بنابراین، با توجه به جذب نسبتاً کمتر طول موج‌های 1064 نانومتر توسط ملانین، در صورت تنظیم Fluence مناسب و استفاده از Cooling، می‌توان از این لیزر برای انجام hair reduction در پوست‌های تیره (حتی نوع پنج) بهره برد.
ب) IPL ها:
IPL ها با روشن کردن لامپ‌های گزنون پرتوان، طول موج‌های 290 الی1200 نانومتر را با شدت بالا تولید و منتشر می‌کنند. با قرار دادن فیلترهای CUT OFF در مقابل نور خروجی آنها، می‌توان محدوده طول موجی مورد نیاز را جدا کرده و برای اهداف درمانی مورد نظر استفاده نمود. برای انجام hair reduction با IPL ها معمولاً از فیلترهای 590 نانومتر (For normal Skin) و 640 نانومتر (for tanned skin) استفاده می‌شود.
ج) سایر روش‌های Light base hair reduction:
این روش‌ها اغلب شامل ترکیب منابع نور با تکنولوژی‌های دیگر یا ترکیب چند منبع نور با هم دیگر و یا بهره گیری از روش‌های فتودینامیک تراپی است که در زیر به چند مورد از آنها اشاره می‌شود:
Meladin در این روش از ترکیب مواد سنتتیک با منابع نور (لیزر یا IPL) استفاده می‌شود. ملادین در واقع یک ملانین موضعی سنتتیک است که وقتی در موضع درمان پاشیده شود به طور انتخابی در فولیکول‌های مو جذب و ذخیره می‌شود. پس از تجمع ملادین در فولیکول‌ها
می‌توان، با تابش نور لیزر یا IPL در محدوده طول موجی 600 الی 1100 نانومتر، یک Hair reduction موفق انجام داد. این روش به ویژه در بیماران با موهای روشن می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.
Aminolevulinic Acid:
در این روش از اصول فتودینامیک تراپی (ترکیب مواد حساس به نور با منابع نور) بهره می‌گیرند. در یک مطالعه کلینیکی تعداد 12 بیمار با استفاده از 5-ALA و لیزر دیود 630 نانو متر تحت درمان Single قرار گرفتند که نتایج پس از شش ماه حاکی از کاهش 40 درصدی رشد مو در مناطقی بود که به طور مناسب نور درمانی شده بودند.
Carbon suspension Q-swithced- Nd:Yag Laser :
به عنوان یک روش کمکی، چنانچه بتوان از یک کروموفور موضعی که بتواند به اطراف فولیکول‌های مو نفوذ کند استفاده کرد، این کروموفور تحت تأثیر لیزر گرم شده و گرمای ناشی از آن باعث آسیب گرمایی و تخریب فولیکول‌های مو می‌شود. در این روش از سوسپانسیون پایه کربن به عنوان کرموفور موضعی استفاده شده و روی آن لیزر Q-swithced- Nd:Yag تابانده
می‌شود.
Electro- Optical synergy:
در این روش از ترکیب منابع نور مانند لیزر یا IPL با سیستم‌های رادیوفرکانسی (RF)، بهره گرفته شده است. در این سیستم، از یک طرف انرژی رادیوفرکانسی موجب گرم شدن فولیکول‌ها و از طرف دیگر انرژی نور موجب گرم شدن ساقه مو و انتقال آن به فولیکول‌ها می‌گردد. هم افزایی این دو انرژی به همراه Cooling باعث تخریب موفقیت آمیز فولیکول‌ها و انجام یک Hair reduction طولانی‌تر می‌گردد.
مراقبت‌های 4 هفته قبل از درمان :
از 4 هفته قبل از شروع درمان‌های Hair Reduction، موارد زیر را اعمال کنید:
- استفاده از کرم ضد آفتاب (در همه طول موج‌ها) و در صورت امکان اجتناب از آفتاب و عدم استفاده از سولاریوم.
- استفاده از هیدروکینون موضعی برای بیمارانی که پوست‌های برنزه یا آفتاب سوختگی فعالی دارند.
- از اپیلاسیون و الکترولیز موها در موضع درمان اجتناب شود زیرا کندن مو قبل از لیزر درمانی، کـرومـوفور هـدف (ملانین) را که برای اثر لیزر Hair Reduction است از میان بر می‌دارد.
- تراشیدن موها و استفاده از کرم‌های مو بر بلامانع است.
- بیمار در صورت نیاز می‌تواند از درمان‌های آنتی ویرال و آنتی‌بیوتیک استفاده نماید.
مراقبت‌های روز درمان:
- هر گونه آرایش و مواد آرایشی از موضع درمان پاک شود.
- در صورت نیاز، یک لایه ضخیم از کرم بی حسی موضعی (مانند Emala) در زیر پوشش پلاستیکی به مدت 30 دقیقه تا 2 ساعت قبل از درمان، روی موضع لیزر قرار داده شود.
مراقبت‌های بعد از عمل:
- درد، قرمزی و ادم احتمالی بعد از عمل را می‌توان با Ice pack و نیز تجویز کرم‌های ملایم استروئیدی کاهش داد.
- در صورت آسیب‌های اپیدرمال روش‌های پیشگیری کننده شامل آنتی‌بیوتیک یا آنتی ویروس لازم است.
- اجتناب از آفتاب، خاراندن موضع، آرایش و استفاده از ضد آفتاب
فاصله درمانی/ درمان‌های بعدی:
انجام Sair Reduction با لیزر به حضور ملانین ساقه مو نیاز دارد. بنابراین بدون رویش مجدد موی قابل مشاهده، درمان امکان پذیر نخواهد بود. رویش مجدد مو بستگی به چرخه رشد مو دارد. زمان میانگین 8-6 هفته هست.
عوارض احتمالی:
- Light based hair reduction معمولاً دردناک نیست. ولی بیشتر بیماران بعد از درمان تجربه درد کمی دارند که می‌تواند با بکار بردن کرم‌های بی حسی قبل از درمان برطرف شود.
- قرمزی و تورم مختصر در تمام بیماران مورد درمان با آستانه ایده آل، طبیعی است. شدت و دوره آن به رنگ مو، چگالی مو و Fluence درمان دارد. این واکنش معمولاً 3-1 روز طول می‌کشد.
- آسیب اپیدرمال معمولاً نتیجه استفاده از Fluence بالاتر از آستانه است.
- وقوع تب خال مشترک نیست اما ممکن است، به ویژه در بیمارانی که سابقه قبلی تب خال دارند، اتفاق بیفتد. در این صورت بیمار باید روزانه 1200 تا 1600 میلی گرم قرص اسیکلوویر را به مدت 7 روز مصرف6 نماید.
- ریسک عفونت باکتریایی خیلی پایین هست و احتمال آن بیشتر به دنبال آسیب‌های اپیدرمال است.
- اگر بیمار و Fluence درمان به طور ایده آل انتخاب شوند می‌توان از تغییرات رنگدانه ای ناپایدار (هیپر و هیپوپیگمانتاسیون) پیشگیری کرد. بروز Dyspigmentation در بیماران با تیپ پوستی تیره و یا در بیمارانی که برنزه کرده‌اند، دیده شده است. تغییرات رنگدانه ای پایدار، به جز در بیماران با تیپ پوستی تیره، بعید است.
- احتمال بروز اسکار بعد از درمان‌های تهاجمی یا عفونت‌های بعد از عمل جراحی وجود دارد.
- باید بیماران را از کم رنگ‌تر شدن احتمال تاتوها و پیگمان ها، بعد از عمل، آگاه نمود.
ایمنی:
- لیزرهای Hair Reduction دارای قابلیت جذب قوی به وسیله ملانین و نفوذ در عمق بافت‌های بدن و آسیب به شبکیه چشم هستند؛ لذا لازم است بیمار و پرسنل اپراتور از محافظ چشم مناسب استفاده نمایند. همچنین از درمان‌های نزدیک یا روی سطح چشم اجتناب شود.
- باید از درمان در نواحی تاتوهای زیبایی بیماران اجتناب نمود زیرا ممکن است آنها آسیب ببینند.
- برای جلوگیری از عفونت احتمالی، ضد عفونی کردن هندپیس در بین درمان‌ها (از بیماری به بیمار دیگر) الزامی است.
- تمام بیمارانی را که دارای تاریخچه بیماری‌های پوستی هستند باید از احتمال پدیده خاص (پسوریازیس، ویتیلیگو) آگاه شوند. هر چند نادر است.
- در صورت بروز قـرمزی و تـورم شدید، مدیـریت درمان شامل؛ کـورتیکواستروئیدهای موضعی، آنتی هیستامین‌ها و توقف درمان است.
