سلولیت:
در نگاه اول، واژه Cellulitis، معنی عفونت و التهاب سلول‌ها را در ذهن تداعی می‌کند. ولی این واژه در زیبایی به معنی لیپودیستروفی لوکالیزه استفاده می‌شود. همین تشابه، موجب گردیده که در زبان‌های مختلف، تنوعی از اصلاحات را جهت اشاره به سلولیت بکار برند. با همه این‌ها، اصطلاح سلولیت مقبولیت بیشتری دارد. سلولیت سال‌ها به عنوان یک مشکل زیبایی، بسیار کم اهمیت تلقی می‌شد و بسیاری از متخصصین حتی از ورود به این بحث خودداری می‌کردند. ولی امروزه مورد توجه بسیاری از مراکز عملی دنیا است.
سلولیت یک بی نظمی و تغییر در بافت زیر جلدی به علل مختلف است. در لغت نامه پزشکی، سلولیت (Pani Cellulitis) به صورت زیر تعریف شده است: یکی بی نظمی غیر التهابی زیر جلدی که منجر به نواحی درد آور، سفت و متورم می‌گردد. بسیاری سلولیت را منحصراً یک مشکل زیبایی در نظر می‌گیرند. در حالی که این یک بیماری است و 90% زنان دارای اشکال متفاوت آن هستند.
سلولیت در ابتدا محدود و بی خطر است ولی در مراحل پیشرفته، این بیماری رنج آور بوده و ضمن تأثیر در شکل فیزیکی اندام، با اختلال گردش خون همراه است. سلولیت معمولاً در نواحی ران، باسن، شکم، لگن، کمر پهلوها، بازو و مچ پا شکل می‌گیرد.
تشکیل سلولیت:
سلولیت فرایند تغییر شکل بافت پیوندی است که به طور تدریجی شروع شده و به فیبروز بدون التهاب ختم می‌شود. سلولیت اغلب در زنان اتفاق می‌افتد. این امر به دلیل تفاوت ساختار بافت پیوندی زنان با مردان و نیز افزایش ناگهانی سطح هورمون به طور ماهیانه در زنان است. بدین ترتیب که: سلولیت با تجمع چربی‌ها در حفرات موجود در بافت هیپودرم شروع می‌شود و این در حالی است که حجم این حفرات در زنان بیشتر از مردان بوده و تغییرات ناگهانی هورمونی تأثیر بسزایی در تجمع چربی‌ها در این حفرات دارند.
تشکیل سلولیت از شخصی به شخص دیگر متفاوت بوده و به عوامل گوناگونی چون ژنتیک، جنسیت، تغییرات هورمونی، رژیم غذایی، وزن، سن، حالات روحی و وضعیت تحرک فرد بستگی دارد. به هر حال، عوامل فوق موجب تجمع چربی در سلولهای چربی، بزرگ شدن آنها و شروع تشکیل سلولیت می‌شوند. بدین ترتیب که سلولهای چربی با بزرگ شدن خود روی عروق لنفی و مویرگ‌های اطراف خود فشار آورده و موجب اختلال تخلیه لنف و جریان خون در آنها می‌گردند. تا جایی که در بعضی نقاط جریان خون و لنف به طور کامل قطع می‌شود. بنابراین مواد زائد حاصل از متابولیسم در آنها افزایش یافته و ضمن تغییر شیمیایی محیط، در دیواره های آنها رسوب می‌نمایند.
همچنین منافذ جداره عروق گشاد شده و موجب تراوش آب، پلاسما و پروتئین‌ها به حفره های بینابینی و نهایتاً تورم موضع و غلیظ شدن فزاینده مایع میان بافتی می‌شوند، عوامل فوق با کاهش شدید متابولیسم و مبادلات حیاتی در موضع همراهند. بنابراین بافت‌های فیبری نیز فیبروزه شده و گره های چربی را به طور کامل Encapsulate می‌کنند. پدیده فوق باعث می‌شود که دسترسی بدن به بافت سلولیت غیر ممکن بوده و استفاده از رژیم‌های لاغری و ورزش در برداشت چربی از بافت سلولیت ناموفق باشد.
فـقدان خاصیت ارتجاعی طبیعی و ورم نـواحی متـورم از آب و مواد زائد، حالتی را به وجـود
می‌آورند که به Orange peel skin معروف است (ظاهر پوست پرتقالی)، به طوری که کشیده، نیشگون گرفتن و صاف کردن چین‌ها درد آور و غیر ممکن می‌گردد.
اگر یک بافت سلولیت را زیر میکروسکوپ نگاه کنید خواهید دید موقعیت کلاژن، که باید افقی باشد، شکسته شده و بعضاً عمودی شده است.
پس به طور کلی شکل گیری سلولیت یعنی:
- تجمع چربی در سلولهای چربی
- کاهش و توقف تخلیه لنفی و جریان خون مویرگی
- افزایش مواد زاید و سمی حاصل از متابولیسم
- کاهش متابولیسم و تبادلات حیاتی
- افزایش ورم بافتی و فیبروزه شدن بافت همبند
بسیاری پدیده سلولیت و چاقی را یکی می‌دانند. ولی این دو عارضه کاملاً از هم متفاوتند زیرا چاقی یعنی:
افزایش وزن با تجمع چربی (بیشتر در ناحیه شکم)، بدون درد و ناصافی پوست در نواحی چاق که در هر دو جنس بروز می‌کند و با رعایت رژیم غذایی قابل درمان است. ولی سلولیت یعنی:
تجمع چـربی، بعضاً بدون افزایش وزن، در نـواحی خاصی از بدن، به همراه تغییرات بافـت همبند و ظاهـر ناهموار (پوست پرتقالی) که بیشتر در زنان بـروز می‌کند و با رژیم درمانی بر طـرف نمی‌گردد.
درمان با وکیوم – ماساژ:
قطعاً درمانی موفق خواهد بود که با نگاهی علمی به شرایط فیزیولوژیک بافت سلولیت، برنامه ریزی و اجرا گردد. با این نگرش، در زیر به بررسی ساختار و برنامه های درمانی سیستم‌های وکیوم – ماساژ می‌پردازیم.
ساخـتار:
ساختار مکانیکی و الکترونیکی این سیستم‌ها اغلب شامل یک پمپ وکیوم است. که به یک کنترولر الکترونیکی با نرم افزار ویژه سپرده شده است. اثرات درمانی این سیستم نتیجه مستقیم مکش یک پمپ وکیوم نیست. بلکه آنچه باید مورد توجه قرار گیرد کنترل نرم افزاری وکیوم و اعمال آن در میزان و شکل موج‌های گوناگون بر اساس ساختار آناتومیک و فیزیولوژیک بدن برای ایجاد اثرات قابل اندازه گیری در بافت‌ها است.
مکانیسم عمل:
سلولیت یعنی: تجمع چربی‌ها در سلولهای چربی، کاهش و توقف جریان خون و لنف، افزایش مواد زائد و سمی حاصل از متابولیسم، کاهش متابولیسم و تبادلات حیاتی، ورم و فیبروز بافت همبند.
برای درمان سلولیت حداقل باید:
- جریان خون مویرگی در موضع افزایش داده شود.
- آب و مواد سمی زائد بوسیله درناژ لنفی از موضع خرج گردد.
- متابولیسم از طریق اکسیژن رسانی افزایش یابد.
- سایز سلولهای چربی کوچک شود.
- و با تحریک فیبرها، خاصیت الاستیسیتی بافت همبند باز گردانده شود.
اگر موارد فوق را به عنوان یک برنامه درمانی موثر در درمان سلولیت بپذیریم این نتیجه حاصل خواهد شد که سلولیت بوسیله رژیم درمانی، ورزش و روش‌های معمول در تناسب اندام، قابل درمان نیست، زیرا هیچ کدام از این روش‌ها نمی‌توانند اثرات فیزیولوژیک یاد شده را به طور همزمان به بافت سلولیت اعمال نمایند. به طور مثال: در رژیم درمانی، به فرد غذای کم کالری داده می‌شود تا بدن از چربی‌های ذخیره شده استفاده نماید. در حالی که چربی‌های ناحیه سلولیت، در حفرات فیبروزه بافت همبند به دام افتاده‌اند و به علت کاهش و یا توقف جریان خون در موضع، وارد شدن آنها به چرخه سوخت و ساز بدن به راحتی امکان پذیر نیست. بنابراین استفاده از رژیم کم کالری به منظور درمان سلولیت، موجب لاغری عمومی بدن، به خصوص صورت، شده و لیکن در کاهش حجم سلولیت تأثیر چندانی نخواهد داشت.
علت موفقیت سیستم‌های وکیوم- ماساژ در درمان سلولیت بدین دلیل است که ساختار نرم افزاری تنظیم وکیوم، شکل موج وکیوم و حرکات مورد نیاز برای ایجاد اثرات فیزیولوژیکی لازم در جهت درمان سلولیت، از صدها تراپیست استعلام و به صورت عملی اجرا گردیده تا نتایج درمانی آنها به اثبات برسند.
سپس ساختار مکانیکی و الکترونیکی را با نگرش به موارد فوق، طوری برنامه ریزی نموده‌اند که عین حرکات و روش‌های پیشنهادی تراپیست ها را روی بافت سلولیت اعمال نمایند.
بر همین اساس در این سیستم‌ها میزان مکش و شکل موج آن، به ازا، هر کدام از مراحل درمانی سلولیت مانند افزایش جریان خون مویرگی، تحریک فیبرها، درناژ لنفی، اکسیژن تراپی و خرد کردن چربی‌ها، به شکل ویژه طراحی شده است که درمانگر با اعمال منظم آنها بر اساس پروتکل درمانی دستگاه، به نتایج فیزیولوژیکی مورد نظر می‌رسد.
یادآوری این نکته ضروری است روش درمانی این سیستم‌ها از سوی FDA نیز مورد تایید قرار گرفته است.
کاربرد:
این سیستم‌ها اول با هدف درمان سلولیت ساخته و ارائه شدند ولی با توجه به اثرات فیزیولوژیک آنها در بافت، مانند افزایش جریان خون و متابولیسم، اکسیژن تراپی، درناژ لنفی و بهبود الاستیسیتی، به سرعت در درمان بسیاری از مشکلات دیگر و ارائه خدمات متنوع زیبایی نیز گسترش یافتند از جمله:
| Beauty: | |
| v Pre and post treatment of liposuction | v Cellulite |
| v Pre and post operative operations | v Figure Correction |
| v Scars | v Excess accumulated fat |
| v Striae | v After pregnancy |
| v After weight loss | v Reduced skin elasticity |
| Wellness: | Sports : |
| v Stress (insomnia) | v Stimulation |
| v Oedema (heavy legs) | v Elimination of toxins |
| v Relaxation | v Muscles relax |
| v Headache | v |
Therapy:
- Rheumatics, Skin grafts
- Blood and lymph circulatory problems
- Pre and post surgical treatments
کاربردهای ترکیبی:
برخی از سازندگان سیستم‌های وکیوم– ماساژ، آنها را به صورت ترکیبی با تکنولوژی‌های دیگر، که موجب تشدید اثرات و بهبود نتایج آنها می‌گردند، ارائه می‌دهند.
که من در این قسمت به یک نمونه از آن اشاره می‌کنم.
اولتراسوند:
وقتی امواج اولتراسوند از بافت‌های بدن عبور می‌کنند. دو اثر عمده به جا می‌گذارند:
- اثر مکانیکی: امواج اولتراسوند با توجه به فرکانس و ساختار موجی شان، موجب نوسان بافت‌های بدن یا به اصطلاح میکروماساژ بافت‌ها می‌شوند.
- اثر حرارتی: اصطکاک عبور امواج اولتراسوند از بافت‌ها به همراه میکرو ماساژ (اثر مکانیکی)، موجب تولید حرارت در بافت می‌شود.
در صورت اعمال امواج اولتراسوند با مد Continuous اثر حرارتی غالب شده و اثر مکانیکی کاهش می‌یابد و بالعکس، در صورت اعمال آن به صورت پالسی، اثر مکانیکی غالب شده و اثر حرارتی کاهش می‌یابد.
امواج اولتراسوند سال‌هاست که به منظور حرارت درمانی عمقی و موارد درمانی دیگری مانند جلوگیری از چسبندگی‌های احتمالی بعد از عمل، در بخش‌های فیزیوتراپی استفاده می‌شوند. اما با نگاهی دوباره به اثرات سیستم‌های وکیوم- ماساژ و اولتراسوند، می‌توان گفت:
اگر وکیوم- ماساژ موجب افزایش جریان خون موضعی، خرد شدن چربی‌ها، افزایش متابولیسم، درناژ لنفی و غیره در سطح ماکرو می‌شود اولتراسوند همه این اثرات را در سطح میکرو ایجاد می‌کند و مطمئناً در صورت اعمال همزمان اثرات این دو تکنولوژی بر بافت سلولیت، اثرات آنها تشدید گردیده و نتایج درمانی بسیار مؤثرتری را به دنبال خواهد داشت.
علاوه بر موارد یاد شده بالا، یکی از کاربردهای ویژه امواج اولتراسوند انجام فونوفورزیس است. فونوفورزیس یعنی: نفوذ دادن ژل‌های و داروها در پوست با کمک اولتراسوند.
بنابراین در سیستم‌هایی که به همراه اولتراسوند ارائه می‌شوند. می‌توان از قابلیت فونوفورزیس آن نیز در جهت نفوذ دادن ژل‌ها و کرم درمانی سلولیت نیز بهره جست.
جمع آوری : مصطفی سعادتمند
